Verhalen achter de dijk

Tegen de Duitse grens aan, in Ven-Zelderheide, staat het familiebedrijf van Harm en Susanne Weijers. De overgrootvader van Harm (52) begon de boerderij in 1890 en opende daar een kleine winkel bij. Het bedrijf is inmiddels uitgegroeid tot een vee- en akkerbouwboerderij met tweehonderd koeien en kalfjes, een supermarkt en een slagerij. Harm is nauw betrokken bij de plannen voor dijkversterking rond Ven-Zelderheide. “Ik ken het gebied vrij goed. Onze koeien en kalfjes lopen op verschillende plekken in de uiterwaarden van de Niers.”

Het rijksmonumentale kloosterdorp Steyl is één van de parels van de gemeente Venlo. Toen bleek dat de dijk bij Steyl-Maashoek flink verhoogd moest worden, was voor bewoners én gemeente meteen duidelijk dat er een maatwerkoplossing moest komen. Want met een muur langs het water zou het beschermde aanzicht van Steyl verdwijnen. Na een intensief overlegtraject is gekozen voor dijkverhoging in combinatie met een zelfsluitende kering. Johannes de Groot namens Waterschap Limburg en Christine Jansen van de gemeente Venlo blikken terug op de keuzes die gemaakt zijn.

Camping Klein Canada in Afferden ligt direct aan een dijk, waarover de N271 is aangelegd. Dankzij de begroeiing op de dijk was de weg niet zichtbaar vanaf de camping. Het dijkversterkingsproject Afferden van Waterschap Limburg veranderde dat. Mede- campingeigenaar Sjors Winkelmolen ging samen met omgevingsmanager Guido Toirkens op zoek naar maatregelen die het natuurgevoel op de camping terug zouden brengen. “Veiligheid staat voorop, maar Klein Canada moet ook een fijne vakantieplek blijven.”

De mooie locatie van Arcen, direct aan de Maas, is één van de redenen dat mensen er graag wonen, werken en ontspannen. Maar de nabijheid van de Maas betekent ook dat Arcen risico loopt bij hoogwater. Waterschap Limburg, inwoners en ondernemers overleggen nu over de beste manier om de dijk bij de dorpskern van Arcen te versterken. Tom Vaessen, eigenaar van IJssalon Clevers Arcen en Ruud Dubbeld, voorzitter van het Q-team, in gesprek over het vinden van de balans tussen veiligheid en aantrekkelijkheid.

De dijkversterkingsplannen in Baarlo – Hout-Blerick hebben veel weg van een puzzel met vele stukjes. Alle stukjes moeten in elkaar passen en daarvoor moeten keuzes gemaakt worden. Waterschap Limburg overlegt uitgebreid met bewoners en bedrijven rond Baarlo, om zo samen tot weloverwogen besluiten te komen. Bewoner Luuk van Dijk en omgevingsmanager Marita Cals vertellen hoe het omgevingsoverleg eruit ziet en hoe ingewikkeld de opgave voor Baarlo is.

De dijken rond Heel zijn hoog genoeg en liggen op de juiste plek. Maar als de dijken versterkt worden, houden de inwoners van Heel ook in de toekomst droge voeten. Waterschap Limburg ging om de tafel met bewoners en bedrijven in Heel en kon snel concrete keuzes maken voor het versterken van de dijken. Het concept-inrichtingsplan is nu klaar. Bewoner Angelo van Nies en omgevingsmanager Ralph Gaastra kijken terug op het overlegproces tot nu toe.

25 jaar geleden waren de inwoners van Limburg bezig met de voorbereidingen voor kerst. Niets wees erop dat de feestdagen in 1993 heel anders zouden verlopen dan normaal. Tot het water kwam.  Vic Timmermans woonde vlakbij de Maas in Well en moest met zijn gezin evacueren. Samen met Rein Dupont, bestuurder van Waterschap Limburg, blikt hij terug én vooruit. “De kracht van het water is onvoorstelbaar. Daarom is dijkversterking zo belangrijk.”

Sinds vorig jaar is Wim Janssen grotendeels met pensioen, maar hij kan zijn werk bij de gemeente Maasgouw nog niet loslaten. Ruim 25 jaar had hij waterveiligheid in zijn pakket en de laatste jaren was hij nauw betrokken bij de dijkversterkingsplannen van Waterschap Limburg in Thorn - Wessem en Heel. “Stoppen met werken doe ik pas als de definitieve dijkplannen klaar zijn.”

“We hebben hier een overstroming meegemaakt en één keer was meer dan genoeg.”

Het raam van hun woonkamer is vijf bij twee meter groot. Vanuit hier hebben Paul van Heugten en zijn vrouw een panoramisch uitzicht over de Maas, de nieuwe dijk en de weilanden, met in de verte de kerktorens van omringende dorpen in Nederland en België.

Namens Stichting het Limburgs Landschap zet Edmond Staal zich in om waardevolle landschappen en cultuurhistorische monumenten in Limburg te behouden. Hij is ook nauw betrokken bij de dijkversterkingsprojecten van Waterschap Limburg. Daarbij staan voor hem altijd de natuurlijke geologische processen van de Maas centraal. “We willen niet zomaar dijken bouwen, er moeten kwaliteitsoplossingen komen.”

Al 25 jaar is Math Beckers lid van Watersportvereniging Hanssum op de dijk in Neer. Hij was jaren bestuurslid en is nu actief als projectleider. De afgelopen jaren zette hij zich in om de dijkversterking rond de vereniging in goede banen te leiden. “Het was een strijd, maar we zijn tevreden met de oplossing die er nu ligt.”

Ben Zom komt uit Rotterdam, maar woont alweer 25 jaar aan de Pol in het Limburgse Heel. Toen hij hoorde van de dijkversterkingsplannen van Waterschap Limburg, besloot hij zich goed te laten infomeren. “Het is belangrijk om te weten wat de plannen voor onze omgeving zijn. Als je mee kunt praten, moet je daar gebruik van maken.”

“We hebben nu eenmaal een goede dijk nodig om ons te beschermen.” De boerderij van Johan en Bernadette van Laar in Roosteren is al generaties lang in handen van zijn familie. In 1819 kwamen zijn over-overgrootouders er wonen, toen de Maas hen dwong om te vertrekken van hun boerderij Contelmo. Sinds kort ligt er een verhoogde dijk voor het melkveebedrijf en het huis van Johan en zijn vrouw. “Ik zal het missen om mijn koeien door de bomenlaan naar de wei te zien lopen.”

Al 118 jaar is Café Het Veerhuis in Buggenum in handen van dezelfde familie. De opa van Peter Geraedts (64) begon met het café en Peter nam het weer over van zijn ouders. Het Veerhuis had in 1993 en 1995 flink last van het hoge water van de Maas. “Voor we het wisten stond er twintig centimeter water binnen.”

Tijdens de hoogwaters in 1993 en 1995 werden Marian Custers-Bartels en haar gezin geëvacueerd. De Maas trof hun woonplaats Bergen hard, maar toch ziet Marian vooral het mooie van het water. Ze is dijkwachter en bewaart goede herinneringen aan de hoogwatertijd. “De saamhorigheid in Bergen is mede dankzij de Maas heel groot.”

Water. Daar draait het leven van Wim van Hooren (70) om. Hij woont nog altijd in zijn geboortehuis in Belfeld, direct aan de Maas. Bovendien was hij 44 jaar parlevinker, de laatste in Nederland. Hij bevoorraadde talloze schepen in de beroepsvaart met alle verse producten die ze nodig hadden. Bij hoogwater houdt hij nog altijd de waterstanden bij en hij kan precies voorspellen wat de Maas gaat doen. “Ik zou het water niet kunnen missen.”

In maart startten de werkzaamheden rond de dijkverhoging en- versterking in Lottum. Hoewel de Dorpsraad liever een andere oplossing had gezien, biedt de verhoogde dijk ook kansen voor het dorp. Zo wil de raad het landschap rond de Maas aantrekkelijker maken, een wandelroute vanuit Lottum aanleggen en extra parkeerplaatsen creëren. “Het is goed voor het toerisme als de Maas en Lottum meer verbonden zijn.”

Ruim dertig jaar lang runden Grieta en Karel Gootjes hun varkenshouderij in Wessem. Ze stopten anderhalf jaar geleden met werken, maar Grieta staat nog altijd voor de belangen van de agrariërs. Mede daarom werd ze lid van de omgevingswerkgroep Thorn-Wessem, die meedenkt over de dijkversterkingsplannen van Waterschap Limburg.

Na een flinke zoektocht vonden Huub en Lisette Salemink in 2002 hun droomhuis in Mook. Direct gelegen aan de Maas, met prachtig uitzicht over het water en de weilanden. Vijf jaar geleden hoorden ze voor het eerst over de plannen voor dijkversterking in Mook en inmiddels zijn de werkzaamheden -deels in hun tuin- begonnen. “Ook als we het van tevoren hadden geweten, waren we hier komen wonen.”