Verhalen achter de dijk

Sinds vorig jaar is Wim Janssen grotendeels met pensioen, maar hij kan zijn werk bij de gemeente Maasgouw nog niet loslaten. Ruim 25 jaar had hij waterveiligheid in zijn pakket en de laatste jaren was hij nauw betrokken bij de dijkversterkingsplannen van Waterschap Limburg in Thorn - Wessem en Heel. “Stoppen met werken doe ik pas als de definitieve dijkplannen klaar zijn.”

“We hebben hier een overstroming meegemaakt en één keer was meer dan genoeg.”

Het raam van hun woonkamer is vijf bij twee meter groot. Vanuit hier hebben Paul van Heugten en zijn vrouw een panoramisch uitzicht over de Maas, de nieuwe dijk en de weilanden, met in de verte de kerktorens van omringende dorpen in Nederland en België.

Namens Stichting het Limburgs Landschap zet Edmond Staal zich in om waardevolle landschappen en cultuurhistorische monumenten in Limburg te behouden. Hij is ook nauw betrokken bij de dijkversterkingsprojecten van Waterschap Limburg. Daarbij staan voor hem altijd de natuurlijke geologische processen van de Maas centraal. “We willen niet zomaar dijken bouwen, er moeten kwaliteitsoplossingen komen.”

Al 25 jaar is Math Beckers lid van Watersportvereniging Hanssum op de dijk in Neer. Hij was jaren bestuurslid en is nu actief als projectleider. De afgelopen jaren zette hij zich in om de dijkversterking rond de vereniging in goede banen te leiden. “Het was een strijd, maar we zijn tevreden met de oplossing die er nu ligt.”

Ben Zom komt uit Rotterdam, maar woont alweer 25 jaar aan de Pol in het Limburgse Heel. Toen hij hoorde van de dijkversterkingsplannen van Waterschap Limburg, besloot hij zich goed te laten infomeren. “Het is belangrijk om te weten wat de plannen voor onze omgeving zijn. Als je mee kunt praten, moet je daar gebruik van maken.”

“We hebben nu eenmaal een goede dijk nodig om ons te beschermen.” De boerderij van Johan en Bernadette van Laar in Roosteren is al generaties lang in handen van zijn familie. In 1819 kwamen zijn over-overgrootouders er wonen, toen de Maas hen dwong om te vertrekken van hun boerderij Contelmo. Sinds kort ligt er een verhoogde dijk voor het melkveebedrijf en het huis van Johan en zijn vrouw. “Ik zal het missen om mijn koeien door de bomenlaan naar de wei te zien lopen.”

Al 118 jaar is Café Het Veerhuis in Buggenum in handen van dezelfde familie. De opa van Peter Geraedts (64) begon met het café en Peter nam het weer over van zijn ouders. Het Veerhuis had in 1993 en 1995 flink last van het hoge water van de Maas. “Voor we het wisten stond er twintig centimeter water binnen.”

Tijdens de hoogwaters in 1993 en 1995 werden Marian Custers-Bartels en haar gezin geëvacueerd. De Maas trof hun woonplaats Bergen hard, maar toch ziet Marian vooral het mooie van het water. Ze is dijkwachter en bewaart goede herinneringen aan de hoogwatertijd. “De saamhorigheid in Bergen is mede dankzij de Maas heel groot.”

Water. Daar draait het leven van Wim van Hooren (70) om. Hij woont nog altijd in zijn geboortehuis in Belfeld, direct aan de Maas. Bovendien was hij 44 jaar parlevinker, de laatste in Nederland. Hij bevoorraadde talloze schepen in de beroepsvaart met alle verse producten die ze nodig hadden. Bij hoogwater houdt hij nog altijd de waterstanden bij en hij kan precies voorspellen wat de Maas gaat doen. “Ik zou het water niet kunnen missen.”

In maart startten de werkzaamheden rond de dijkverhoging en- versterking in Lottum. Hoewel de Dorpsraad liever een andere oplossing had gezien, biedt de verhoogde dijk ook kansen voor het dorp. Zo wil de raad het landschap rond de Maas aantrekkelijker maken, een wandelroute vanuit Lottum aanleggen en extra parkeerplaatsen creëren. “Het is goed voor het toerisme als de Maas en Lottum meer verbonden zijn.”

Ruim dertig jaar lang runden Grieta en Karel Gootjes hun varkenshouderij in Wessem. Ze stopten anderhalf jaar geleden met werken, maar Grieta staat nog altijd voor de belangen van de agrariërs. Mede daarom werd ze lid van de omgevingswerkgroep Thorn-Wessem, die meedenkt over de dijkversterkingsplannen van Waterschap Limburg.

Na een flinke zoektocht vonden Huub en Lisette Salemink in 2002 hun droomhuis in Mook. Direct gelegen aan de Maas, met prachtig uitzicht over het water en de weilanden. Vijf jaar geleden hoorden ze voor het eerst over de plannen voor dijkversterking in Mook en inmiddels zijn de werkzaamheden -deels in hun tuin- begonnen. “Ook als we het van tevoren hadden geweten, waren we hier komen wonen.”

Vijftien jaar woonden Liesbeth en Bart Gielens in Frankrijk, waar ze hun eigen succesvolle toeristenverblijf runden. Toen het tijd was voor een nieuwe stap, keerden ze terug naar Nederland. In Baarlo, niet ver van de Maas, vonden ze de accommodatie van hun dromen en startten ze Erfgoedlogies d’Ouffenhoff. “We waren meteen verliefd op deze plek.”

Het is prachtig wonen aan het kleinste dijkje van Nederland, aan de rand van Kessel. Cor Beurskens (64) is er geboren en getogen en hij wil er nooit meer weg. De Maas is altijd deel geweest van zijn leven. “Het is onze wens dat één van onze kleinkinderen dit huis overneemt. Mét het uitzicht dat we nu hebben.”

Hij werkt als luchtverkeersleider op Schiphol, maar woont nog altijd in zijn geboortedorp Arcen. Cecile van den Kroonenberg, voorzitter van de Dorpsraad Arcen, vindt die lange reistijd geen enkel probleem. “Elke keer als ik Arcen binnenrijd, zie ik weer hoe mooi het hier is.”

De eindeloze fruitgaarden in Baarlo bewijzen dat de Maas voor vruchtbaar land zorgt. Görtz Fruit BV is dan ook al ruim 150 jaar gevestigd in Baarlo. De afgelopen jaren groeide dit bedrijf, waar Susanne en Andrea Görtz met hun ouders werken, uit tot een veelzijdige onderneming. De familie teelt het grootste areaal zure kersen van Nederland en kweekt bijzondere fruitsoorten, zoals Williams-peren en mirabellen. Daarnaast produceren ze sappen en wijn en ontwikkelen ze prachtige vakantiehuizen onder de naam Fruitboerderij.

Jan en Annemie Cruijsberg waren al tien jaar op zoek naar hun droomhuis aan de Maas. Er waren maar weinig woningen direct aan het water beschikbaar en wat er was, voldeed niet aan hun eisen. Tot ze een oud restaurant met woning in Belfeld tegen het lijf liepen, voorzien van prachtig uitzicht over de rivier. “Het heeft jaren geduurd, maar het lijkt erop dat we nu snel kunnen gaan bouwen.”

Harm van Riswick, eigenaar van Zorgboerderij De Vlammert in Bergen, heeft een luchtfoto van het hoogwater in 1993 die alles zegt. Zijn boerderij ligt op een eilandje en wordt omringd door water, zo ver als je kunt kijken. Harm koos er destijds voor om niet te evacueren en was een week afgesloten van de buitenwereld.

Zijn boerderij is al vijfhonderd jaar in handen van zijn familie. Op zijn land groef hij talloze archeologische vondsten op, waaronder een kanonskogel en een balanswaag uit de tijd van Willem van Oranje. Voor Ben Peeters (74) uit Oyen is zijn boerderij een onuitputtelijke bron van mooie verhalen. De Maas speelt daar vaak een grote rol in. “In 1926 stond het water tot aan de tafel, vertelde mijn vader.”

Al van jongs af aan wist Ruud Geerlings dat hij ooit in het huis van zijn opa en oma wilde wonen. Zij woonden direct aan de Maas in het sfeervolle kloosterdorp Steyl en veel van Ruud’s jeugdherinneringen zijn aan de rivier verbonden. In 2005 nam hij het huis over van zijn grootouders en dat betekent dat het huis nu al zeven generaties door dezelfde familie wordt bewoond. “Dat de Maas af en toe overlast veroorzaakt, nemen we graag voor lief.”