Arcen: “Dijkversterking Arcen biedt kansen om dorp aantrekkelijker te maken”

Tom Vaessen runt sinds 2000 IJssalon Clevers in hartje Arcen. Een mooie zaak met een prachtig terras direct aan de Maas. “Ik kom uit Grubbenvorst en ben opgegroeid met het water”, vertelt hij. “We hebben een bootje en we wonen aan de uiterwaarden van de Maas. De rivier speelt een grote rol in mijn leven. Vooral in positieve zin, want extreme hoogwaters heb ik nooit meegemaakt. Pas sinds de plannen voor dijkversterking in Arcen realiseer ik me hoeveel impact de hoogwaters in 1993 en 1995 hebben gehad.”

Veiligheid én aantrekkelijkheid

Ruud Dubbeld is landschapsarchitect en voorzitter van het Q-team, dat is opgericht door Waterschap Limburg. Het Q-team bestaat uit vijf specialisten op het gebied van landschap en natuur. De leden zijn onafhankelijk en adviseren de Stuurgroep Noordelijke Maasvallei over ruimtelijke kwaliteit. “Het doel van de dijkversterking is zorgen dat Arcen beschermd is tegen het water”, zegt Ruud. “Maar dat moet wel op een manier gebeuren die past bij het charmante karakter van het dorp. De veiligheid en de aantrekkelijkheid van Arcen zijn allebei belangrijk. Als Q-team bewaken wij de balans.”

Veel verschillende belangen

De dijk rond de dorpskern van Arcen bestaat nu uit keringen met demontabele delen en uit bebouwing. De dijk loopt deels door de achtertuinen van bewoners. “Dat de dijk versterkt moet worden, is duidelijk”, zegt Tom. “Bij hoogwater staat het water nu al tot aan de poort van ons terras. Maar hoe die dijkversterking eruit moet zien, is nog de vraag.” Omdat veel mensen direct langs het water wonen en werken, spelen in Arcen veel verschillende belangen. Als ondernemer ziet Tom een nieuwe dijk met daarop ruimte voor horeca wel zitten. “Ik denk dat we de dijkversterking kunnen aangrijpen om de recreatiemogelijkheden in Arcen te verbeteren”, zegt hij. “Natuurlijk met behoud van het karakter van Arcen. Dit moet een pittoresk, kleinschalig dorp met mooie doorkijkjes naar de Maas blijven.”

Plaatje compleet maken

Veel bewoners zijn huiverig voor deze ideeën. “Bewoners zijn bang dat hun privacy verdwijnt als je vanaf de dijk in hun tuinen kunt kijken”, zegt Tom. “Ze willen hun uitzicht behouden en ze zijn bang voor meer parkeeroverlast en drukte in het dorp. Zij denken eerder aan een glazen wand of demontabele kering om het dorp tegen het water te beschermen. Natuurlijk begrijp ik hun standpunt ook. Ik vind het vooral belangrijk dat we samen kijken hoe we het nieuwe plaatje zo mooi en compleet mogelijk kunnen maken. En dat we denken in kansen, zodat één plus één drie wordt.”

Verder kijken dan de dijk

Ruud ziet ook dat de belangen in Arcen uiteen lopen. “Daarom is het zo belangrijk dat we verder kijken dan alleen de dijk zelf en dat we een visie voor Arcen maken”, zegt hij. “Als je alleen naar waterbescherming zou kijken, dan is het plaatsen van een hoge betonnen muur voldoende. Maar zo werkt het niet. In Arcen hebben we te maken met een spanningsveld tussen veiligheid, aantrekkelijkheid, financiën en techniek. Hoe kunnen bewoners hun privacy behouden? Hoe kunnen ondernemers blijven floreren? Hoe wordt Arcen nog aantrekkelijker voor recreanten, zonder dat het dorp te druk wordt? De dijkversterking kan Arcen en omgeving naast veiligheid meer kwaliteit bieden. Denk bijvoorbeeld aan het nog aantrekkelijker maken van het wandelpad langs de Maas. Daarnaast zijn er kansen voor Arcen om tegelijk ook andere verbeterpunten aan te pakken, zoals het realiseren van goede verbindingen tussen de verschillende toeristentrekkers.”

Actief met elkaar in gesprek blijven

Momenteel liggen veel opties voor een oplossing in de dorpskern van Arcen nog open. Er wordt langzaam toegewerkt naar een voorkeursoplossing voor de dijkversterking. Tom: “Het blijft heel lang breed, vind ik. Van mij mogen we sneller trechteren.” “Dat begrijp ik, maar dit proces heeft tijd nodig”, zegt Ruud. “We moeten kijken naar het complete plaatje, want daar ligt de oplossing. Daarvoor moeten we verschillende belangen binnen en rond Arcen ontrafelen en actief met elkaar in gesprek blijven. Begrip kweken voor elkaars standpunten, daar gaat het om. Dat moet lukken, want iedereen wil een mooi Arcen waar het veilig én fijn wonen en werken is. Nu, en voor de generaties die na ons komen.”