Botulisme

Wat is botulisme?

Iedere zomer steekt botulisme de kop op. Iedere dode vogel of vis moet snel en op de goede manier opgeruimd worden. Zo voorkomen we meer besmettingen en dode dieren.

Voor het publiek gelden twee regels. Wanneer je een dode vogel of vis vindt: 
1. Ruim de dode vis, eend of watervogel niet zelf op maar laat deze liggen. 
2. Bel het gratis nummer van de Meldkamer Water: 0800-03 41. Dit nummer is dag en nacht, zeven dagen in de week bereikbaar.

Wat is botulisme?

Botulisme is een ziekte die veroorzaakt wordt door gifstoffen van de bacterie Clostridium botulinum. Vooral voor vissen, eenden en andere watervogels is deze ziekte dodelijk. Bijna alle vogels dragen deze bacterie bij zich maar in levende dieren kan de bacterie zich niet vermeerderen. De vogels gaan dus niet dood van de bacterie zelf maar van het gif. In de lichamen van dode dieren zijn de leefomstandigheden voor de bacterie het best. Vooral samen met hoge (water)temperaturen in de zomer. De bacterie kan zich dan goed voortplanten en daarbij komt nu precies het gif vrij. 
De maden in het dode dier nemen het gif op. Voor vogels zijn deze maden een lekkere, maar helaas vaak dodelijke snack. Ook kunnen dieren op zoek naar voedsel delen van de dode lichamen binnenkrijgen. 
Als zo’n vogel of vis doodgaat, kan de bacterie zich weer vermeerderen en komt meer gif vrij. Zo ontstaat weer een nieuwe besmettingshaard. Daarom is het heel belangrijk om dode dieren snel en schoon op te ruimen en af te voeren.

Hoe te herkennen?

Zieke (water)vogels kun je herkennen aan verlammingsverschijnselen aan kop, nek, vleugels en poten. Zieke dieren kunnen herstellen als ze op tijd doorgespoeld worden met schoon en zuurstofrijk water. Vogels die overleden zijn aan botulisme hebben meestal gestrekte poten en een slappe en beetje verdraaide nek. Ook bij vissen kun je botulisme herkennen: ze zijn (voor een deel) verlamd en bewegen weinig. 
De botulismebacterie is nauwelijks tegen te houden. Wel kan een uitbraak worden voorkomen door de dode dieren snel op te ruimen. Hiermee neemt de kans op nieuwe sterfgevallen onder vogels of vissen af. De terreinbeheerders ruimen de dode dieren op en voeren ze af.

Gevaarlijk?

Er zijn verschillende soorten botulisme. De tot nu toe gevonden soort botulisme in Limburg (type C) is niet gevaarlijk voor mensen. Om meer besmetting te voorkomen kunt u dode dieren beter niet (met blote handen) op pakken. Zwemmen in water waar dode dieren liggen wordt afgeraden. Ook wordt aangeraden voorzichtig te zijn met vissen in water waarin dode dieren liggen. Honden, katten en aaseters zijn zo goed als immuun voor het gif. Voor vee is het water waarin botulisme voorkomt bijna nooit gevaarlijk.