“Kinderen bedenken unieke oplossingen voor het bouwen van dijken”
Joyce Vreede is programmasecretaris voor het Hoogwaterbeschermingsprogramma van Waterschap Limburg. Haar takenpakket is breed en ze coördineert onder andere de besluitvorming van het waterschapbestuur voor de HWBP-projecten. “Als waterschap werken we aan een groot aantal dijkversterkingsprojecten”, vertelt ze. “Het is onze grootste uitdaging om al die projecten voor 2050 afgerond te hebben. Ook het inpassen van nieuwe dijken in dorpen en steden is een complexe klus. Een frisse blik en vernieuwende ideeën kunnen we daarbij goed gebruiken. Daarom werken we samen met het bureau ConsultingKids. Zij leggen volwassen vraagstukken voor aan kinderen. We willen gebruik maken van de denkkracht van Limburgse kinderen, omdat zij anders naar de wereld kijken dan volwassenen.”
Out of the box denken
In het voorjaar van 2022 ging Waterschap Limburg aan de slag met de groepen 8 van twee basisscholen. Op elke basisschool werkten kinderen aan een ander vraagstuk van het waterschap en dat leverde al honderden ideeën op. In het najaar was het waterschap te gast bij basisschool De Springbeek. Simone Derks geeft les aan groep 8 en aan de Kameleon-groepen; plusklassen voor kinderen die meer uitdaging nodig hebben. “Het meedenken over volwassen problemen is echt iets voor onze Kameleon-leerlingen, die goed zijn in out of the box denken”, vertelt Simone. “Onze leerlingen dachten mee over de vraag hoe dijken ingepast kunnen worden in de stad en hoe dijken leuker gemaakt kunnen worden. Erg actueel, want het waterschap gaat aan de slag met dijkversterking in Venlo.”
Denken als superhelden
Simone is enthousiast over de manier waarop de les is aangepakt. “Het volwassen probleem werd eerst vertaald naar de kinderen”, zegt ze. “Het startte met een verhaal over de Gompies, die in Saam wonen. De kinderen hadden meteen in de gaten waar het om draaide: om hoogwater in de Maas. Ze werden vervolgens uitgenodigd om te denken als superhelden: hoe zouden zij de problemen oplossen als ze bijvoorbeeld Spiderman of Superman zouden zijn? Die creatieve insteek en de uitdagende vragen die ze kregen, zorgden ervoor dat ze volop Post-its met ideeën plakten op de kaart van Saam. Over recreatie, over het verminderen van overlast, over het bouwen met minder bouwmateriaal. Ze vonden het ontzettend leuk om te doen.”
"Volwassenen kunnen veel leren van de vrije manier waarop kinderen denken."
Simone Derks, leerkracht basisschool De Springbeek in Venlo
Verrast door de opbrengst
Joyce: “Natuurlijk wisten we dat kinderen goed creatief kunnen denken, maar toch ben ik heel verrast door de enorme opbrengst van de lessen. De kinderen bedachten talloze oplossingen: speeltuinen op de dijk, een klimwand, een telescoop met spiegels zodat je over de dijk naar het water kunt kijken. Maar ook een opslag van regenwater in de dijk, zodat we dat water kunnen gebruiken in droge periodes. De kinderen vonden ook dat je de opening van een dijk moet vieren.”
De dijk leuk maken
Waterschap Limburg vertaalt de ideeën van de kinderen nu waar mogelijk naar concrete toepassingen. “Er zitten volop suggesties bij waar we echt iets mee kunnen”, zegt Joyce. “Om de aanleg van dijken te vieren, willen we bijvoorbeeld samenwerken met een kunstenaar, die de dijken herkenbaar kan maken in het landschap. Het viel me op dat kinderen vooral oplossingen bedachten die voor verbinding met het water zorgen. Ze wilden dat mensen ook iets aan de dijk hebben als het geen hoogwater is.” “Voor kinderen is water vooral leuk”, beaamt Simone. “Ze zien water niet als een bedreiging en dat is voor volwassenen een verfrissende manier van denken. Dat betekent niet dat kinderen niet moeten weten wat de risico’s van hoogwater zijn. Het is belangrijk dat ze zich bewust worden van het belang van hoogwaterbescherming.”
"Kinderen zoeken vooral de verbinding met de Maas."
Joyce Vreede, programmasecretaris HWBP Waterschap Limburg
Bewustwording is belangrijk
Joyce: “Dat is inderdaad belangrijk. Daarom werken we samen met educatiebureaus en geven onze waterschapmedewerkers gastlessen op scholen. Dit jaar gaan we weer op bezoek bij basisscholen om kinderen te vragen mee te denken over onze vraagstukken. Klimaatverandering is blijvend en het water blijft stijgen. Dat kunnen we niet oplossen met alleen dijken en het is belangrijk dat alle Limburgers dat van jongs af aan weten. Mensen moeten zich voorbereiden op wat er in extreme gevallen kan gebeuren.” Simone: “Het hoogwater van 2021 was een wake up-call. We werden verrast door het water en daardoor zijn we er nu weer extra alert op. Dat moeten onze leerlingen ook zijn. Want juist zij krijgen in de toekomst het meest te maken met klimaatverandering.”
Even voorstellen: Simone Derks
Naam: Simone Derks
Functie: leerkracht basisschool De Springbeek in Venlo.
Is betrokken bij hoogwaterbescherming: als inwoner van Limburg.
Even voorstellen: Joyce Vreede
Naam: Joyce Vreede
Rol bij de dijkversterkingen: programmasecretaris HWBP Waterschap Limburg.
Werkt aan hoogwaterbescherming sinds: 2021