Bergen: “Tijdens het hoogwater in 1993 hebben we ‘m wel geknepen”
Harm van Riswick, eigenaar van Zorgboerderij De Vlammert in Bergen, heeft een luchtfoto van het hoogwater in 1993 die alles zegt. Zijn boerderij ligt op een eilandje en wordt omringd door water, zo ver als je kunt kijken. Harm koos er destijds voor om niet te evacueren en was een week afgesloten van de buitenwereld.
Van oorsprong is De Vlammert een kasteelboerderij, die dateert uit 1870. De grootouders van de ouders van Harm van Riswick kochten de boerderij rond 1900 en sindsdien is hij altijd in het bezit van de familie gebleven. “Ik woon hier al sinds mijn vierde”, zegt Harm. “We hadden een melkveehouderij, maar sinds 2005 runnen we ook een zorgboerderij. Hier doen elke dag acht mensen met een beperking aangepast werk. Daarnaast hebben we nog zestig zoog- en vleesrunderen en werken we veel aan natuurbeheer.”
Omringd door water
De familie van Harm maakte regelmatig hoogwaters mee. In 1926 stond het water binnen en in 1993 werd het ook spannend. “Ik weet nog goed dat een militair aanbelde”, vertelt Harm. “’U moet evacueren’, zei hij. Maar we hadden toen nog honderdvijftig runderen en we konden die niet verplaatsen. We hebben ‘m wel ontzettend geknepen, maar onze stal en huis zijn nét droog gebleven. Op de kelder na dan. We zijn een week afgesloten geweest van de buitenwereld, we waren compleet omringd door het water. Elke dag kwamen soldaten familieleden brengen die ons onder andere hielpen om de telefoon- en elektriciteitsaansluitingen en de melkpomp droog te houden.” Ook in 1995 besloten Harm en zijn vrouw te blijven. “Het water kwam uiteindelijk hoger dan in 1993, maar ook toen hielden we het net droog.”
De Maas en de boerderij
Dat Harm en zijn vrouw in 2005 een zorgboerderij begonnen, kwam mede door het water. “Na 1995 gebeurde er veel qua waterveiligheid”, zegt Harm. “Door de diverse maatregelen en de ligging van ons bedrijf in het stroomvoerend winterbed, konden wij als melkveebedrijf niet meer groeien. Toen hebben we een omslag gemaakt en zijn we gestart met de zorgboerderij. De Maas heeft veel invloed op mijn bedrijf, ik heb er altijd mee te maken. Kijk alleen maar naar de grond: we hebben hier klei, veen én hoge zandgrond. Als de Maas overstroomt ben ik weken bezig met schoonmaken. Toch had ik nergens anders willen wonen. En de Maas zit ons niet echt in de weg. De afgelopen twaalf jaar heb ik maar drie keer cliënten hoeven ophalen met de tractor, omdat het water te hoog was om te lopen. Dat vonden ze prachtig.”
Boerderij blijft buitendijks
Harm is nauw betrokken bij de plannen voor de dijkversterking in Nieuw Bergen. Hij had gehoopt op een oplossing waarbij zijn boerderij binnendijks zou komen te liggen. “Maar de bestaande dijken worden nu verhoogd en dat betekent dat wij niet beschermd worden door een dijk”, zegt Harm. “Dat voelt alsof we aan ons lot over worden gelaten. Tegelijk wordt wel verwacht dat wij grond inleveren om de plannen te realiseren. Ik heb in 1997 al land afgestaan voor de bescherming van Nieuw Bergen, terwijl ik zelf buitendijks bleef. Dat speelt ons nu weer parten, want juist die dijken worden nu verhoogd. Op andere plekken zijn boerderijen wel in een extra lus van de dijk meegenomen. Het is wrang dat wij die bescherming niet krijgen.”