Vraag en antwoord onttrekkingsverbod

Ja, deze mag nog gebruikt worden. Er geldt geen verbod voor onttrekking vanuit grondwater.

Bij droogte stelt het waterschap een onttrekkingsverbod in voor beken waar te weinig water in zit. Dit verbod geldt voor alle agrariërs maar ook voor particulieren. Alleen als er voor de beek geen onttrekkingsverbod geldt mag het water gebruikt worden voor tuinen en akkers. Er mag alleen water onttrokken worden als de onttrekking is vergund of gemeld bij het waterschap.

In ons beheergebied zijn er 9168 grondwaterputten bij het waterschap geregistreerd.

Het betreft hier putten waar minder dan 150.000 m3 per jaar wordt onttrokken. Vaak zijn dit agrariërs, maar ook gemeenten en kleine bedrijven zoals bierbrouwers. Veel putten worden door meerdere onttrekkers gebruikt. Grondwateronttrekkingen zijn nog steeds toegestaan. Voorwaarde is wel dat de onttrekker dit heeft gemeld bij het waterschap.

Grondwateronttrekkingen met een volume van meer dan 150.000 m3 per jaar vallen onder de verantwoordelijkheid van de provincie.

Voor onttrekkingen uit oppervlaktewater moeten agrariërs een vergunning hebben of zij moeten de onttrekking hebben gemeld. Het waterschap heeft al deze circa 600 personen schriftelijk geïnformeerd over het verbod. De meeste onttrekkers hebben nog de mogelijkheid om uit het grondwater te onttrekken. Dit is nog wel toegestaan. Alleen voor specifieke teelten is het grondwater niet geschikt voor beregening, met name vanwege het hoge ijzergehalte. Kapitaalintensieve teelten mogen ook blijven beregenen uit oppervlaktewater.

Handhavers van het waterschap controleren op naleving van het verbod. Dit doen zij ook vanuit de lucht met een helikopter. Ook buiten kantoortijden en in de weekenden vinden controles plaats. Bij overtreding kan er een boete worden opgelegd. Voor particulieren gaat het om 550 euro en 1500 euro voor bedrijven.

Het onttrekkingsverbod stellen we in als 50% van onze beken een afvoer laat zien die kleiner is dan de zogenoemde basisafvoer. We volgen online de dagelijks afvoer van 16 hoofdbeken in het beheersgebied. Als 8 van de 16 beken onder de basisafvoer zitten, stellen we een onttrekkingsverbod in. Ook voor het stroomgebied van de vlootbeek meten we de afvoer en geldt het criterium van de basisafvoer.

Bij het instellen van het onttrekkingsverbod kijken we ook naar de weersvooruitzichten voor de komende weken om te bepalen of een spoedige verbetering in zicht is.

Het verbod geldt tot de waterafvoer van de beken weer op niveau is en uiterlijk tot 1 oktober. Regen vult het watertekort niet zo snel aan, want de regen verdampt snel en er zitten geen reserves meer in het watersysteem. In de regel heffen we het onttrekkingsverbod niet op voor 1 oktober, tenzij er een lange periode met nat weer volgt.

Ja, dit is altijd mogelijk, maar met het uitsluiten van kapitaalintensieve (gevoelige) teelten van het onttrekkingsverbod zijn de teelten die meer afhankelijk zijn van oppervlaktewater al uitgezonderd. De kans dat een ontheffing wordt ontleend, is daarmee kleiner geworden. Ontheffing kan schriftelijk en gemotiveerd worden aangevraagd. Het waterschap probeert binnen 48 uur reactie te geven.

Nee, het onttrekkingsverbod geldt alleen voor onttrekkingen uit de beken. Het onttrekken van grondwater is nog steeds toegestaan. Door grondwateronttrekkingen zal de grondwaterstand wel dalen, maar dit levert een minder acuut gevaar op. We adviseren wel zuinig om te gaan met grondwater(onttrekkingen).

Momenteel mag er geen water uit de beken in Noord- en Midden-Limburg gebruikt worden, met uitzondering van de beken die in de regel altijd voldoende afvoer hebben. Dat zijn de Niers, de Swalm en de benedenstroomse gedeelten van de Heukelomsebeek, de Eckeltsebeek, de Neerbeek, de Oostrumsche beek en de Boschmolenplas. Voor Zuid Limburg geldt het onttrekkingsverbod voor de volgende beken: Bosbeek (Meinweg), Putbeek, Rode Beek Vlodrop, Rode Beek Vlodrop-Bergerhof, Vlootbeek en Verder geldt het onttrekkingsverbod niet voor de Maas en de kanalen. Hiervoor is Rijkswaterstaat verantwoordelijk en niet het waterschap.

Daarnaast geldt het verbod niet voor onttrekkingen met weidepompen voor veedrenking en voor onttrekkingen uit het grondwater. Het waterschap adviseert om beekwater niet te gebruiken voor veedrenking in verband met de afnemende waterkwaliteit. Har Frenken, lid dagelijks bestuur: “ Kapitaalintensieve teelten, zoals fruit- en groenteteelt, bloemen- en plantenteelt die niet met grondwater kunnen beregenen, hebben een ontheffing voor het onttrekken van water uit de desbetreffende beken”.

Verder geldt het onttrekkingsverbod niet voor de Maas en de kanalen. Hiervoor is Rijkswaterstaat verantwoordelijk en niet het waterschap.

Onttrekkingen voor veedrenking zijn wel toegestaan. Voorwaarde is wel dat de weidepomp niet elektronisch wordt aangedreven.

Naast het feit dat de natuur en de gewassen verdrogen bij gebrek aan water, gaat door droogte ook de waterkwaliteit achteruit. Ondiep water warmt sneller op en heeft een lager zuurstofgehalte waardoor vissterfte kan ontstaan. Doordat concentraties van opgeloste voedingsstoffen en bacteriën toenemen, komen blauwalg en botulisme vaker voor.

Het waterpeil van de meeste beken in Limburg is laag. Dit komt door de aanhoudende droogte en warmte. Doel van het verbod is om verdere daling van het waterpeil te voorkomen zodat de ecologie geen of zo min mogelijk schade oploopt en de komende tijd voldoende voorraad voor de land- en tuinbouw, de natuur, het stedelijk gebied en de recreatie.

Een verbod om water uit oppervlaktewater (beken en rivieren) te onttrekken om te gebruiken voor het beregenen van akkers en weilanden, overheidsplantsoenen en voor bijvoorbeeld het schoonspuiten van riolering.

De bodemopbouw in Limburg is zodanig dat daar een grote voorraad grondwater aanwezig is. Een deel van dat grondwater, op specifieke plekken en op grotere diepte,  is gereserveerd voor drinkwaterwinning. Het ondiepere grondwater is beschikbaar voor o.a. landbouw.  Grondwateronttrekkingen kunnen , afhankelijk van aantal, onttrekkingsdiepte en –hoeveelheid, in de omgeving daarvan leiden tot grondwaterstandsdalingen. Dat grondwater kan overigens niet overal voor alle teelten worden gebruikt. Op sommige plaatsen is veel ijzer in het grondwater aanwezig waardoor het niet voor alle teelten kan worden gebruikt.