Ontdek de wereld onder water


Controle waterkwaliteit in Rode Beek 11

De diertjes, die voorkomen in een beek of rivier, zeggen veel over de kwaliteit van het water en het leven in en om het water. Daarom doet Waterschap Limburg hier voortdurend onderzoek naar. Wil jij ook de waterkwaliteit van een beek onderzoeken? Volg het stappenplan hieronder!

Werken met waterdiertjes in de klas

Hoe vang je waterdieren?

Waterdieren leven vaak verborgen tussen de waterplanten, in het bovenste laagje van de bodem of ze houden zich stevig vast aan een steen. Je zult dan ook bijna geen diertjes vangen als je een netje of keukenzeef door het open water haalt.

  • Ga met het net stevig heen en weer tussen de waterplanten. Direct langs de oever zitten veel beestjes!
  • Maak een kickmonster. Zet in snelstromend water je schepnet op de zandige of grindige bodem. Vervolgens schoffel met je laarzen de bodem voor de netopening om. De opgeschudde diertjes spoelen door de stroming het net in.
  • Haal stenen of takken uit het water en onderzoek ze met veel aandacht. Eerst zie je niet veel, maar na een tijdje gaat er van alles bewegen.
  • Ook in de bodem in het zand, onder afgevallen blaadjes of in slib zitten waterdieren. Maar schep niet te diep want dan zit het net vol met modder en zijn de beestjes bijna niet meer te vinden.

Voor het vangen en bekijken van waterdiertjes kun je al met eenvoudige hulpmiddelen aan de slag. Zoals een keukenzeef (aan een stok) of een (zelf gemaakt) schepnetje. De vangst kun je bekijken in een laagje water in een witte lage bak, op een schoteltje of in een etensbakje. Zet diertjes over van de ene bak naar de andere met een lepel of een slappe pincet. Gebruik een vergrootglas, loep of loeppotje om de dieren van dichtbij te bekijken. Bepaal de naam van de diertjes (determineren) met een zoekkaart of een determinatieboek

Hoe bepaal je de naam van waterdieren?

Onder water leven kokerjuffers, waterkevers, beekjuffers en de larven van de eendagsvlieg. Maar ook dieren met minder mooie namen zoals kriebelmug, de waterschorpioen en waterpissebed. In elke beek of poel is deze bijzondere en spannende wereld van de macrofauna te ontdekken voor iedereen. Vooral kinderen vinden het geweldig om met schepnetjes de waterkant af te struinen en de vangst in witte bakken of een aquarium te bekijken.

Gebruik voor het determineren van de waterdieren die jij hebt gevonden de zoekkaart van het LNE/FSC . Dit is een goede en complete zoekkaart, die ook voor kinderen geschikt is.

Hoe bepaal je de waterkwaliteit?

Als je de naam van de waterdieren hebt bepaald (gedetermineerd), kun je makkelijk conclusies trekken over de ecologische waterkwaliteit. Hiervoor kun je een beoordelingsvel en een bijbehorend rapportvel voor de waterkwaliteit van stromend water aanvragen via info@waterschaplimburg.nl.

  1. Omcirkel de gevonden dieren op het beoordelingsvel. Met een klas kan dit samen als met hetzelfde watermonster gewerkt wordt.
  2. Vul daarna het rapportvel in volgens de instructies op het formulier. We raden aan om dit in een klas te behandelen. Uit het rapportvel volgt de waterkwaliteit in een oordeel en een bijbehorende kleur.

Educatieruimte in Bezoekerscentrum Rode Beek in Schinveld

Waterschap Limburg heeft in het Bezoekerscentrum Rode Beek in Schinveld een speciale educatieruimte ingericht. Hier zijn leskisten beschikbaar met materialen en zoekkaarten en kun je waterdiertjes met de microscoop bekijken.


Zie ook

Foto's waterdiertjes

Kokerjuffer Drusus annulatus (Breedbeeld)
Naakte kokerjuffer Hydropsyche pellucidula (Breedbeeld)
Steenvlieg Nemurella picteti (Breedbeeld)
Watermijt Arrenurus tricuspidator (Breedbeeld)
Waterpissebed Asellus aquaticus (Breedbeeld)
Watertreder Haliplus fulvus (Breedbeeld)

Downloads

Een uitgebreide literatuurlijst voor de determinatie van waterdieren.

Informatiebladen over waterdieren

Waterdieren hebben een interessante levenswijze, waarover je eindeloos kunt lezen en vertellen. Veel achtergrondinformatie is te vinden in vakliteratuur. Voor aangeraden boeken zie onze boekenlijst. We stellen hier een aantal informatiebladen beschikbaar voor educatiedoeleinden:

Youtube filmpjes

Macrofauna bemonstering waarbij waterplanten worden verzameld en afgezocht

Bemonstering van macrofauna in de oeverzone

Kick-monster met schepnet op stenige bodem

Informatieve Engelstalige video over onderzoek aan waterdieren