Lees voor

Beekdalbrede aanpak - Pilot Groote Molenbeek


Inleiding

Waterschap Limburg is bezig met de voorbereidingen van de pilot voor de beekdalbrede aanpak van de Groote Molenbeek. In deze pilot ligt de focus op het stroomgebied tussen de Middenpeelweg en de Maasbreeseweg.

Dit project past in de weg naar een robuust Limburgs watersysteem, dat is opgewassen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Grootste doel daarbij is om problemen als wateroverlast, droogte, waterkwaliteit en ecologie op te lossen. Dit doen we met een beekdalbrede aanpak.

Wat is een beekdalbrede aanpak?

Het klimaat verandert en we krijgen vaker te maken met uitersten. Van grote wateroverlast tot extreme droogte. We willen onze beken en beekdalen bestendig maken tegen het veranderde klimaat. We doen dit met een beekdalbrede aanpak.

De oplossing zit hem in de manier waarop de beekdalen zijn ingericht. Door het beekdal weer te betrekken bij de beek, creëren we ruimte voor water. Hierdoor voorkomen we de gevolgen van hevige regenval (wateroverlast). Tegelijkertijd kunnen we watertekorten voorkomen. Dit komt doordat het beekdal in deze aanpak meer water vasthoudt en doordat de bodem van de beek hoger is.

Een beekdalbrede inrichting ziet er schematisch uit als onderstaande figuur. We onderscheiden daarbij vijf zones: de beek (1), de boszone (2), de bosschagezone (3), de bufferzone (4) en de beekflank (5).

Beekdalbrede aanpak

De beek biedt leefruimte aan vissen en allerlei watergebonden dieren. De boszone zorgt voor schaduw,  waardoor het beekwater koel blijft. Dat geeft minder plantengroei en zorgt voor betere leefcondities voor de soorten in en om de beek. De boszone en bosschagezone (10-20 meter) zorgen voor een betere structuur en sponswerking van de bodem, hierdoor kan er meer water geborgen worden. De bufferzone vangt voedingsstoffen en slib op die afstromen van de beekflank. Op de beekflank is er plek voor bebouwing en landbouw.

Projectdoel

De Groote Molenbeek is aangewezen als testgebied voor een beekdalbrede aanpak. Het is de geschikte omgeving om een aantal projecten op te zetten en te volgen wat de effecten zijn. We gaan aan de slag met:

  • subirrigatie
  • doorstroommoeras
  • lagg-zone

In de pilot voeren we een combinatie van maatregelen uit. Dit doen we samen met de agrariërs, omwonenden en bedrijven in en rondom het gebied. Dat is dan ook meteen een belangrijk doel van de pilot: hoe doen we dit in nauwe samenwerking met de omgeving, waarbij we de impact op de bedrijfsvoering minimaal houden en de effecten zo groot mogelijk zijn. In deze video legt projectleider Esther de Jong uit hoe het project in elkaar zit.

video

Planning

De pilot loopt van 2021 tot en met 2028. We zijn in 2021 en 2022 bezig met de voorbereidingen. In 2023 en 2024 kijken we naar varianten voor de inrichting.

Informatiebijeenkomst 13 februari 2023

Op maandagavond 13 februari 2023 organiseerde het waterschap van 18:00 tot 20:00 een informatiebijeenkomst bij de Turfhoeve in Sevenum.

Vervolg

Op dit moment zijn we bezig met het opzetten van twee inrichtingsplannen voor subirrigatie. Ook kijken we naar varianten voor het inrichten van de laggzone. De varianten voor deze twee deeltrajecten moeten daarna verder doorgerekend worden in een hydrologische systeemanalyse (HSA). In een hydrologische systeemanalyse wordt, voor verschillende varianten, het effect op de grondwaterpeilen in en rond Natura2000 gebieden van de Peelvenen in beeld gebracht. Ook wordt bekeken welke natuurdoelen gehaald kunnen worden. Met deze resultaten (inclusief de uitvoeringskosten en economische gevolgen) kan een besluit worden genomen of en welk scenario kan worden gerealiseerd. Het doorberekenen staat vooralsnog gepland voor 2025.

Subirrigatie

Dit is een techniek waarbij water (aanvoerwater en grondwater) in de bodem van een gebied wordt gebracht via een ondergronds infiltrerend buizenstelsel. Het water verspreidt zich ondergronds via de drainagebuizen, waardoor de grondwaterstand onder het perceel stijgt. Met een vlottersysteem kan de pomp automatisch worden aan- of uitgeschakeld, waardoor het grondwater altijd op het juiste peil staat. Hierdoor kunnen de wortels van de planten makkelijker bij het water komen. Beregenen is dan niet meer (of minder vaak) nodig en verdroging van de bodem is verleden tijd.

Doorstroommoeras

Om wateroverlast, droogte, waterkwaliteit en ecologie tegelijkertijd te verbeteren kijken we hoe de Groote Molenbeek er van oorsprong uit zag. Hoe heeft de natuur de Groote Molenbeek gevormd, voordat wij als mens de beek hebben veranderd? Door te onderzoeken hoe we dit nu weer kunnen gebruiken, maken we gebruik van natuurlijke processen.

We proberen locaties te herstellen waar oorspronkelijk geen beek lag, maar waar het water over een groot gedeelte van het land stroomde in kleine stroompjes. We noemen dit een doorstroommoeras. Een doorstroommoeras houdt water langer vast en water stroomt meer geleidelijk weg. Het zorgt ervoor dat er minder wateroverlast optreed, er minder overlast is van droogte en de natuur meer ruimte krijgt. Zo zorgen de natuurlijke processen ervoor dat het gebied zich veel beter zelf kan aanpassen als het klimaat veranderd, met maar weinig menselijke ingrepen.

Lagg-zone

Lagg is een Zweeds woord voor het overgangsgebied tussen hoogveen en de verderop gelegen mineraalrijke grond. Het zure hoogveenwater en het kwel- en regenwater mengen zich daar. Dat zorgt voor een gebied met een hoge biodiversiteit.

Meer informatie

Voor vragen over gronden kunt u contact opnemen met gebiedsmakelaar Wout Gommers via w.gommers@waterschaplimburg.nl of via +316 577 515 54.

Voor inhoudelijke vragen kunt u contact opnemen met projectleider Esther de Jong via  e.dejong@waterschaplimburg.nl +316 317 597 40.

Ontvangt u al de nieuwsbrief van het waterschap? Zo niet, meld u dan aan voor de nieuwsbrief via de aanmeldpagina.

Of volg ons op Twitter, Facebook, Instagram en LinkedIn. Heeft u vragen? Neem dan contact op via 088 – 88 90 100 of stuur een mail naar info@waterschaplimburg.nl.