verantwoording verkiezingscampagne

De drie thema’s die centraal staan in het werk van Waterschap Limburg worden in de campagne onder de aandacht gebracht met de verhalen van Maurice en Romy Schumacher (wateroverlast), Rachèl Rutten (waterkwaliteit) en Edwin Michiels (klimaatadaptatie). Zij zijn geen van allen verkiesbaar voor een politieke partij of lid van het bestuur van Waterschap Limburg of een ander politiek orgaan.

Akkerbouwer Edwin Michiels uit Melderslo is van januari tot maart 2017 lid van het Algemeen Bestuur geweest van Waterschap Limburg. Hij is actief voor LTO Nederland, als portefeuillehouder Natuur, Klimaat en Energie.

Naar aanleiding van het laatste is advies gevraagd aan emeritus hoogleraar Bestuurskunde prof. Dr. Arno F.A. Korsten, gespecialiseerd in integriteitsvraagstukken.

Zijn commentaar luidt als volgt:

"U heeft me gebeld over een campagne van het Waterschap Limburg waarin het belang van het waterschap en de waterschapsverkiezingen wordt onderstreept. U heeft benadrukt dat het van de zijde van de Waterschapsorganisatie geen politieke campagne is en dat blijkt naar mijn mening ook uit de toegezonden (concept)video’s. Namen van aan de waterschapsverkiezingen deelnemende lijsten komen er niet in voor noch politieke programma’s, noch kandidaten. Wel mensen die in hun ondernemende activiteiten van doen hebben of hebben gehad met teveel water en droogte en de betekenis daarvan in positieve of negatieve zin onderstrepen. Dat zijn onderwerpen waar het Waterschap vanuit de taakstelling mee van doen heeft.

Ik ben gevraagd vanuit mijn expertise op het vlak van openbaar bestuur, politiek, verkiezingen en integriteit om te bezien of er in deze campagnevideo’s integriteitsrisico’s zijn waar te nemen, gelet op de (identiteit van de) personen die aan het woord komen, de inhoud van wat ze aan de orde stellen en eventuele belangen die op de achtergrond of voorgrond kunnen spelen.

In de video’s komt de eigen context waarin de personen verkeren goed naar voren. Ik zie geen enkele dreiging van belangenverstrengeling of de schijn hiervan, noch een risico op een andere integriteitsschending. Ik zie ook niet iets in de verte op de loer liggen.

Kan het Waterschap Limburg nog verweten worden dat het Waterschap door hem, Michiels, in een video op te voeren een ander belang dient dan het doel van de campagne? Ik meen van niet. De betrokken personen in de video’s zijn geen lid van het Algemeen bestuur van het Waterschap Limburg, noch Kandidaat bij de komende waterschapsverkiezingen.

Mijn oordeel baseer ik mede op raadpleging van normenkaders, lezing van meer dan honderd rapporten over onderzoek van integriteitsvraagstukken en second opinions en zelf verricht onderzoek.

Uw toelichting heeft dat oordeel versterkt. Ik heb er kennis van genomen dat een van de personen die aan het woord komt in een van de video’s, akkerbouwer Edwin Michiels, ook een functie vervult bij LTO Nederland (portefeuillehouder Natuur, Klimaat en Energie) . Ik zie daarin geen enkele beletsel uit een oogpunt van integriteit voor openbaarmaking van de campagnevideo of wijziging van de inhoud. Veel burgers hebben wel activiteiten naast hun werk. Deze activiteit is geen belemmering.

Het kabinet is momenteel volop bezig met transities op het gebied van klimaat, natuur, landbouw, wateroverlast/droogte, waterkwaliteit en energie en het waterschap ook.  Het is vanuit die context gezien alleen maar te loven dat personen engagement tonen.  Of deze nevenactiviteiten nog vermelding behoeven in een campagnefilm zelf? We bespraken dit onderwerp telefonisch. Mijn conclusie: vermelding zou misschien toch teveel afleiding geven van de hoofdboodschap.

Er is nog een alternatief te overwegen. Of er nog een algemene disclaimer zou kunnen of moeten worden geformuleerd, mocht u de video’s op een eigen website ter beschikking stellen resp. aanbieden?

U zou kunnen overwegen iets te formuleren in de geest dat u zich tevoren van vergewist heeft of er een risico op een integriteitsdreiging zou kunnen zijn, maar dat dit naar het oordeel van een in januari 2023 geraadpleegde onafhankelijke externe expert (hoogleraar) niet het geval is.

Of u de naam van mij ook nog wenst te vermelden? Dat lijkt me voor de boodschap misschien helemaal niet nodig maar ik heb er ook geen bezwaar tegen als mijn naam ergens wordt vermeld.

Ik besef dat in de huidige tijd ‘expert tegenspraak’ en ‘transparantie’ een preventiemiddel kan zijn om integriteitsrisico’s te vermijden. Dat zou een onderdeel kunnen zijn van uw algemene integriteitsbeleid, als het dat al niet is.

Dank voor het in mij gestelde vertrouwen.

Succes met de komende waterschapsverkiezingen.

Met vriendelijke groeten,

prof.dr. Arno F.A. Korsten

Emeritus hoogleraar Bestuurskunde aan de Universiteit Maastricht, faculteit Rechtsgeleerdheid en hoogleraar Bedrijfs- en Bestuurswetenschappen aan de Open Universiteit, faculteit Managementwetenschappen"

Het Dagelijks Bestuur van Waterschap Limburg heeft het advies van prof. Dr. Korsten in zijn vergadering van 31 januari 2023 integraal overgenomen.